Joan den igandean, 2021/05/09an, genero-indarkeriako zoritxarreko gertaera berri bat ezagutu genuen, hain zuzen ere, emakume baten hilketa, ustez bikotekide ohiak egin zuena eta, gertakarien ondoren, bere bizitza propioa bukatzea erabaki zuena, Sagunton (Valentzia).

Beste behin ere, orduak aurrera joan ahala eta xehetasun gehiago jakin ahala, tragedian amaitu izanaren sinesgaiztasuna handiagoa da. Kasu horretan, urruntze-agindu bat zegoen ezarrita, bikotekide ohiak tratu txarrak ematen zizkiola zioen emakumeak salaketa jarri ondoren. Gainera, biktimak berak, hilketa baino egun batzuk lehenago, erakundeei laguntza eta baliabide gehiago eskatu zizkien arriskuan sentitzen zelako (zoritxarrez, ez zegoen batere oker).

Zer gertatu da hemen? Gertatutakoaren ondoren, beharbada, galdera egokia da “zerk huts egin duen hemen”. Ziurrenik, jarraian esaten dudan guztia begi-bistakoa izango da, baina argi eta garbi huts egin da, eta ordaindu beharreko prezioa oso altua izan da: bizitza bat.

Urruntze-aginduen funtsa da biktimarioa biktimarengandik urruntzen dutela, eta biktimari babesa ematen diotela bere bizitza mehatxatzen duenaren aurrean. Neurri horrekin batera, askoz gehiago har daitezke erakundeek helburu hori lortzeko dituzten baliabideak eskutik hartuta. Hala ere, hemen agerian geratu da biktimaren babesgabetasuna, agindu hori eta laguntza eskatu ondoren martxan jarritako baliabideak gorabehera.

Beraz, amaiera tragikoa ezin da ulertu dena egiten ari zen eta ezerk funtzionatu ez duenean. Kasu horiek dira tratu txarrak jasaten ari diren beste emakume batzuk salatzera eta beren bizitza bihurtu den tortura etengabearekin amaitzera bultzatzen ez dituztenak.

Biktimek salaketa jartzen dutenean, erakundeen eta profesionalen babesa espero dute, hau da, bizitza berri bat hasteko ingurune segurua, iragana behin eta berriz agertuko den beldurrik gabe. Hala ere, emakume hori ez zen inoiz segurtasun-ingurune horretan egon, eta biktimen arretarako bulegora ere hurbildu zen babes gehiago eskatzera. Babes hori ez da inoiz iritsi.

Horrek guztiak hainbat gogoeta egitera eraman nau: nahikoak al dira egungo neurriak? Eraginkorrak dira? Modu egokian egiten ari al dira?

Teorikoki, kautelazko neurri batzuk hartzen dira salaketa jartzen den unean, berehala eraginkorrak izan daitezen emakume horrek epaitegia utzi eta bere etxera itzultzen den unetik, erasotzaileak ezagutzen duen lekura, hain zuzen ere, eta ziurrenik bertan bilatuko du etorkizunean. Egitate hori saihestu egin behar dugu, eskura ditugun baliabide guztiak martxan jarriz; salaketa, ordea, beste probokazio bat besterik ez da erasotzailearentzat; izan ere, batzuetan, indarkeriazkoagoa bihurtuko da, eta emakumearen aurkako indarkeriaren eskala gora egingo du.

Bai, badakit orain adierazpen ospetsu bat datorrela, alegia, ezinezkoa dela jarraipen hori egitea biktimarioaren aurkako urruntze-agindua jarrita duten biktima guztiekin, askoz baliabide gehiago beharko liratekeelako. Biktimen babesa utopia al da orain? Kasu horretan, zertarako ezartzen ditugu neurri batzuk, biktimak berak salatu ezean, jarraipenik edo berrikuspenik izango ez dutenak?

Ez du ezertarako balio neurriak betearazteko estrategiak, zapalkuntzak hautsiz gero errepresalien beldur direlako, emakumea “berea” dela uste duen erasotzaile bati bere “gauzekin” nahi duena egiteko asmoa kenduko balio bezala, are gehiago bere emaztea berarekin “gaizki portatu” denean.

Ezartzen diren neurriek eraginkorrak izan behar dute. Horrek baliabideak handitzea badakar, hala egin beharko da, baina ezin ditugu biktimak salatzera bultzatu, baldin eta horrekin beste behin ere erasoak jasateko arriskua areagotzen badugu.