Iparra galtzen

Zuriñe González Sánchez

Azken asteetan jakin da aitaordearen kasuari buruzko absoluzio-epai eztabaidagarria, ustez, 14 urteko alabaordeari sexu-abusuak egin zizkiolako Iruñean. Sexu-abusu horren ondorioz, 2018ko abenduan adingabeak haurtxo bat erditu zuen, ordura arte inork haurdun zegoela jakin gabe. Hasiera batean, ezezagun batek bortxatu egin zuela esan zuen adingabeak, eta egun batzuk geroago aitaordearekin sexu-harremanak izan zituela eta umearen aita zela aitortu zuen.

Horregatik guztiagatik, aitatasun-probak egin ziren adingabearen azken bertsioa baieztatzeko, eta froga horiek haren lekukotasuna berretsi zuten. Azkenik, erditu eta 13 egunera, aitaordea atxilotu egin zuten, adingabearen amak salaketa jarri ondoren (Adingabeen Babesak behartu egin zuen, hark ez baitzuen salaketarik jarri nahi hasieran), eta dagokion prozesu judiziala hasi zen, gau hartan familia horren etxean zer gertatu zen argitzeko.

Hona hemen egitateen laburpen labur bat, itzalak argiak baino gehiago dituena eta, epaiaren ondoren ere, dena nahasi eta sinesgaitzago geratu dena, ahal izanez gero.

Alde batetik, adingabearen adierazpen desberdinak ditugu. Salaketaren aurretik emandako bi bertsioen ondoren, aurretik eratutako froga egin zen, prozesu judizialean jasota gera zedin eta adingabeak behin eta berriz deklaratzeko egoera traumatikoa jasan behar izan ez zezan. Teorikoki, proba horretan adingabeak gertatutakoari buruzko kontakizun aske bat eraiki beharko luke, eta kanpoan geratu beharko luke galdeketa baten sugestioa eta presioa, adierazpen hori alboratu eta, beraz, baliogabetu dezakeena.

Hala ere, emandako informazioaren arabera, adierazpen horretan adingabeak ez zituen gertakariak kontatu, denbora guztian uzkurtuta eta lurrera begira egon zen, eta egin zitzaizkion galderei monosilaboekin erantzun zien edo, besterik gabe, sorbaldak jaso zituen. Prozesu judizial baten pean dagoen adingabe batengan izandako jarrera hori, sexu-abusuak izan balira edo egindakoa eta izandako ondorioak onartzeko lotsagatik, oso ulergarria da (orduan adierazpenen aldaketa hori ulertuko zen bezala), eta aretoan egin zuenarekin amaitu zen, hau da, dena berak egin zuela eta bere aitaordeak gertakarietan ez zuela zerikusirik onartu zuen, denbora horretan alkohol asko edan zuelako.

Bestalde, aitaordeak gertatutakoari buruz prozesu osoan izan zuen adierazpena dugu, gertakarien kontakizun koherentea eginez, edozein abusu ukatuz eta gau hartan harremanak izan baziren berak ez dituela gogoratzen esanez.

Hauek dira aitaordearen absoluzioa ekarri duten epaiketaren bi zutabeak, “Jokabide penalki garrantzitsu baten errealitatea gaitzesteko moduko froga nahikorik ez dagoelako”. Eta puntu horretan sortu da eztabaida handia adituen eta legelarien artean; izan ere, ez dute ulertzen frogatutzat ez ematea harreman sexualak haurtxo bat jaio denean, horien ondorioz, % 99,96ko kointzidentzia aitaordearen DNArekin.

Gogora dezagun, gainera, 16 urte bete arte ez dagoela inolako baimenik sexu-harremanak borondatezkoak badira deliturik ez gertatzeko (Zigor Kodearen 183. artikulua). Beraz, datu objektibo horietan bakarrik oinarrituta, sexu-abusuak baieztatuta geratu dira, adingabeak 14 urte baitzituen gertaeren unean.

Hori nahikoa ez balitz, egiazkotzat jo da adingabeak aretoan egindako deklarazioa (ez daki benetan gertatu zena kontatzen ari den edo ez, eta, era berean, ez ditu kontuan hartu hasieratik inguruan izan dituen inguruabar guztiak), eta funtsezko froga izan da aitaordea gertatutakotik salbuesteko.

Gau hartan zer gertatu zen jakin gabe geratu ginen. Benetan adingabearen lana izan zen? Ez al dago adingabea presionatua eta manipulatua izateko aukerarik bere aitaordea libratzeko, bien arteko harreman onaz baliatuz? Non geratu da adingabeen haurren sexu-abusuen kontakizunetan sugestio eta manipulazio posiblea?

Galdera horiek guztiak airean geratu dira, baina ikuspuntu juridikotik jada ez du garrantzirik haurren sexu-abusua frogatutzat ematen duten froga erabakigarriak mahai gainean edukita: haur baten aita biologikoa adingabearen aitaordea da (14 urte zituen gertaeren unean), eta horretarako sexu-harreman bat izan behar izan du. Egia esan, gainerako gai guztiek osatzeko balio lezakete, baina ezin da, inola ere, kontakizun bakar bat gehiago edo gutxiago egiazkoa izan aipatutako kondena-froga objektiboen gainetik.