15 urteko beldurra – Lotsaren erradiografia
Fernando Couso García
Martxoaren amaieran, Genero Indarkeriaren aurkako Gobernu Ordezkaritzak Carlos III1 Osasun Institutuak egindako “Espainiako emakumeen hilketen aldi baterako analisia” txostena argitaratu du.
Txostenak 2003-2017 aldiko gaitz horren azterketa jasotzen du, eta agerian uzten du lotsa nazional handiena (asko ditugun arren) emakumeek jasaten duten tratu matxista eta bortitza dela, tratu matxista izate hutsagatik.
Erradiografia horrek 15 urteko indarkeria matxista aztertzen du, eta epe horretan izandako 928 hilketa aztertzen ditu. Urteko krimenak, batez beste,% 3 murriztu dira urtero (2003ko 71 hilketetatik 2017ko 50 hilketetara), baina kopuruak lotsagarria eta lotsagarria izaten jarraitzen du.
Biktimen batez besteko adina 42,3 urtekoa da, eta erasotzaileena 46 urtekoa. Ez dago biktima edo erasotzaile tiporik (erasotzaileen adinaren eta egoeraren datuak oso desberdinak dira); beraz, txosten honek berresten du genero-indarkeria adin eta baldintza sozial eta ekonomiko guztietan gertatzen dela.
Ematen dituen datu ugarien barruan (ezin dira 2 orrialdeko post batean laburbildu), dagoeneko ezagunak diren bi baieztapen nabarmendu nahi ditut, eta horiei buruz lan egiten jarraitu behar dugu. Lehenengoa, eta baieztapen tristea, da kasu gehienetan (% 73,5) ez zegoela aurretiazko salaketarik, hau da, 10 emakumetik 2,6k baino ez dute salatzen gaitz horren biktima2. Bigarrena, are tristeagoa, 100 emakumetik 26ri sistemak huts egin diela da, nahiz eta alarma piztu, euren egoera salatuz eta hil zituztenean indarrean zeuden babes neurriak betez.
Nabarmentzekoa da hilketen heren bat asteburuan gertatzen dela (larunbatetan, igandeetan eta astelehenetan), kasuen% 29rekin; egun horietan, bizikidetza-orduak areagotzen dira, edo emakumeek beren familiekin eta lagunekin jarduerak egiten dituzte, eta horrek erasotzaileak haserrarazi eta indarkeria-egoerak areagotu ditzake.
Era berean, erasotzaileen% 31 bakarrik ziren atzerritarrak, eta horrek, oraindik ere, kanpotik datorren gaitz bat dela eta espainiarrak horrelakoak ez garela dioen mitoa desegiten jarraitzen du. Ez, ez gara horrelakoak, okerragoak gara.
15 urteko lotsaren ondorioz, administrazioak Estatuko itunetatik hasi eta Berdintasun ministerio batera iritsi arte, gobernu-ordezkaritzak, institutuak, behatokiak, etab. sortu ditu, eta gaitz horrek, lehen urteetan beherakada handia izan bazuen ere, 2013tik berriz ere gora egin du, duela 10 urteko zifra krudeletara iritsi arte3.
Beraz, eboluzionatu egiten dugu edo tartean sartzen gara? Bigarrena, zalantzarik gabe. Eta horrek gaitz horri aurre egitera behartzen gaitu, orain arte enplegatu izan ez diren irizpide eta neurriekin, agerikoa baita gaur egungoek ez dutela funtzionatzen.
Kriminologiak, eta, beraz, kriminologook, prestakuntza gaztea, eguneratua eta diziplina anitzekoa ematen dugu, ikuspuntu eta esku-hartze desberdinak eskaintzen dituena; beraz, gai honetan asko dugu esateko eta emateko, uzten badigute. Zergatik ez gara gurekin egoten ordezkaritza, erakunde/institutu, behatoki eta abar horietan guztietan, esku hartzeko neurriak eta politikak prestatzeko foroetan? Zer interesek eragozten dute espazio horietan sartzea? Nire ustez, Taifasko txiringitoak eta erreinuak dira, interes alderdikoiak lehenesten dituztenak, eta oso urrun daude biktimengandik eta biktimarioengandik.
Bien bitartean, eta horrek guztiak interes pertsonalak interes sozialen gainetik dituzten pertsonak suspertzeko zain, datu positibo bat atera dut, izan ere, txosten horren arabera, bost erasotzailetatik batek bere buruaz beste egin zuen hilketa egin ondoren.
Bibliografia
