Azken aste hauetan hainbat gertakariren berri izan dugu, hala nola Aizarnazabalen (Gipuzkoa) Aintzane Pujanaren hilketa, Barrikan (Bizkaia) aurkitutako gorpuzkiak edo Valentzian adingabe bati ustez egindako bortxaketa, hurrengo hausnarketara bultzatzen nautenak.

Aintzane Pujanaren kasuan, sei aldiz baino gehiagotan sastakatu zuten emakumea Urola ibaira bota zuten Aizarnazabalen (Gipuzkoa) parean. Gainera, sexu-esplotazioa helburu duten pertsonen salerosketaren zantzuak aurkitu dituzte (alderdi hori baieztatzeke dago oraindik, gertakarien ikerketa sekretupean baitago).

Kilometro gutxira, Barrikako herrian (Bizkaia), giza arrasto batzuen berri ematen zen.

Bi krimen horiekin batera, hainbat adingabek institutu bereko beste adingabe baten aurka ustez egindako bortxaketaren berri eman dute Valentzian.

Ikerketa amaitu arte asko sakondu ahal izan gabe, datu horiek nahikoa informazio ematen digute egileak ulertzeko erabiltzen dugun ideia soziala entzuteko, krimen horiek zergatik egin dituzten azaldu ahal izateko. Galdera ohikoenak hauek izaten dira: buruko gaixotasunik ba al duzu? Psikopata bat da? Etsituta al zeunden egin duzuna ezkutatzeko? Aldi berean, biktimagile horren inguruko pertsonen iruzkinak sortzen dira, esanez “normala zirudien”, “Komunitatean integratuta zegoen” edo “pertsona ona zirudien”.

Gure ikuspegitik, ezinezkoa zaigu sinestea ez dagoela ezer “anormalik” hain krimen ankerrak egin izana azal dezakeenik, ulertzen lagun diezagukeen beste zerbait egon behar da. Hala ere, askotan, errealitateak fikzioa gainditzen du, eta, horren atzean, “Horretatik” ezer ez duten pertsonak daude, gure buruetan gertatzen zaiela uste dugunak; mendekuagatik, jeloskortasunagatik, plazeragatik, diruagatik… modu desberdinetan jarduten duten pertsonak dira, beste pertsona batzuen bizitza hiltzera edo suntsitzera irits daitezkeenak.

Kasu batzuetan, patologia psikiatriko batzuk, eskizofrenia kasu, azalpena dira, baina beste kasu askotan motiboa askoz “hutsalagoa” izango da gure ustez; izan ere, azken motibo mota horiek dira nagusi. Gainera, azken horiek erakusten dute biktimagileen buru-argitasuna, eta, beraz, ondo eta gaizki dagoenaz jabetzen dira erabat. Krimen horiek egiten ari direnean, gaizki dagoela jakinda egiten dute, biktimari kaltea (iraunkorra batzuetan) eragiten diote eta horrek ez ditu geldiarazten, are gehiago, gehiago ankertzen dira.

Beraz, hurrengo galdera da nola jakin patologia duen edo ez duen pertsona batek egindako krimen baten aurrean gauden? Ez dago eszenaren, biktimologiaren edo krimen motaren ezaugarri argirik. Kasu bakoitza bere susmagarriekin ikertu beharko da, eta ikerketa kriminologiko eta psikopatologiko bat egin, gertakarien unean konortea eta argitasuna ezartzeko.

Beraz, antzeko krimenak patologia duten edo ez duten pertsonen esku egin daitezke, nahiz eta errealitate hori onartzea zaila izan eta ondoeza eragin. Gainera, krimen horien atzean, batzuetan, istorio sinesgaitzak daude, baina, beste kasu batzuetan, azalpena hain “erraza” denez, ezin dugu sinetsi.

Bibliografia

Postaren gaian sakontzeko, Cesar San Juan psikologo kriminalari egindako elkarrizketa gomendatzen dizuet (15-20 minutu): https://radiopopular.com/como-es-la-mente-de-un-criminal-capaz-de-deshacerse-de-un-cadaver /